«Ασφαλιστικό – Μεταρρύθμιση ή Αυταπάτη»
με ομιλητή τον κ. Χάρη Θεοχάρη,
πρώην Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων,
Βουλευτή Β’ Αθήνας – ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ
Το ασφαλιστικό είναι εδώ και δεκαετίες ο μεγάλος ασθενής της οικονομίας μας. Η δαπάνη για τις συντάξεις στην Ελλάδα είναι στο 17% του ΑΕΠ, η υψηλότερη στην Ευρώπη, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο κοντά στο 13%. Από αυτό το 17%, το 7% περίπου προέρχεται από τις εισφορές ενώ το υπόλοιπο 10% από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι κυβερνήσεις διαχρονικά απέτυχαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και το ίδιο κάνει και η σημερινή κυβέρνηση. Σήμερα βρίσκεται φυλακισμένη στους μύθους που εν πολλοίς καλλιέργησε η ίδια, ανίκανη να προχωρήσει σε μια πραγματική μεταρρύθμιση που θα αντιμετωπίζει το ασφαλιστικό για μια τουλάχιστον δεκαετία.
Θα αναφερθώ σύντομα σε μερικούς από αυτούς τους μύθους, καθώς δυστυχώς διαστρεβλώνουν την οπτική μας και αποτρέπουν τη νηφάλια λήψη αποφάσεων.
Μύθος πρώτος:
«Οι συνταξιούχοι έχουν θιγεί περισσότερο από κάθε άλλον στην κρίση». Ισχύει το αντίθετο: Η πλειοψηφία των συνταξιούχων (κάτω των €1.000) υπέστησαν μειώσεις μόνο λόγω της κατάργησης των δώρων εορτών. Αυτό είναι 14%, δηλαδή χαμηλότερο από τις μειώσεις στις χαμηλές αποδοχές.
Μύθος δεύτερος:
«Η Φτώχεια των ηλικιωμένων έχει εκτιναχθεί». Η φτώχεια σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ έχει μειωθεί κατά σχεδόν στο μισό (7 μονάδες). Αντιθέτως έχει εκτιναχτεί η φτώχεια των ανέργων και των οικογενειών με παιδιά.
Μύθος τρίτος:
Το να λέμε ότι «Το δικό μου ταμείο είναι πλεονασματικό» είναι λάθος. Η βιωσιμότητα και η ευστάθεια αναφέρονται στο συνολικό σύστημα. Ένα πλεονασματικό ταμείο ουσιαστικά δημιουργεί ή επιτείνει τα ελλείμματα των υπολοίπων.
Μύθος τέταρτος:
«Το σύστημα δεν θα είχε πρόβλημα, αν δεν υπήρχε κρίση και ανεργία». Το ασφαλιστικό υπήρχε πολύ πριν την κρίση –και σχετίζεται κυρίως με δημογραφικές εξελίξεις. Η ανεργία οφείλεται (ακόμη και τώρα) σε αδυναμία εισόδου στην αγορά εργασίας νέων και γυναικών –οι οποίοι δεν πλήρωναν εισφορές. Επομένως, θα υπήρχε ασφαλιστικό πρόβλημα ακόμη και αν η ανεργία ήταν 4%.
Μύθος πέμπτος:
Η σημερινή κατάσταση των ταμείων οφείλεται στο σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου και το PSI φταίνε για τα ταμεία. Αν τα ταμεία το 1995 επένδυαν σε Ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας, π.χ. Γερμανικού Δημοσίου, τα αποθεματικά τους το 2012 θα ήταν 20,6 δις. Δηλαδή, 600 εκ. περισσότερα από το ότι είχαν στην πραγματικότητα το 2012, που ήταν 20 δις. Δηλαδή, χωρίς σκάνδαλα χρηματιστηρίου, χωρίς δομημένα ομόλογα, χωρίς PSI θα κερδίζαμε 600 εκ. Αυτά είναι όλη η ζημιά: Συντάξεις 1 εβδομάδας.
Πέραν των μύθων που η κυβέρνηση καλλιεργεί, συντηρεί και το λαϊκισμό, τη γνωστή δηλαδή τακτική του να καθόμαστε σε ένα τραπέζι όλες οι κοινωνικές ομάδες και να στέλνουμε το λογαριασμό σε όποιον δε συμμετέχει στην κουβέντα: στον άνεργο, στον αγέννητο, στον μετανάστη.
Η παρουσία του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Εργασίας στην προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση για το Ασφαλιστικό, δείχνει δυστυχώς το μέγεθος της προχειρότητας, αλλά και της άγνοιας που τους χαρακτηρίζει στα θέματα του ασφαλιστικού.
Καταρχήν χαρακτήρισαν το συνταξιοδοτικό ως «αναδιανεμητικό» και όχι ως «διανεμητικό» που είναι το ορθό. Αναδιανομή σημαίνει ο πλούσιος να πληρώνει τον φτωχό. Στο ασφαλιστικό έχουμε διανομή: ο εργαζόμενος πληρώνει τον συνταξιούχο. Ακόμη και ο φτωχός εργαζόμενος τον πλούσιο συνταξιούχο.
Επίσης εξισώνουν τις εισφορέςμισθωτών και ελευθέρων επαγγελματιών όχι ως ποσά, αλλά ως ποσοστά, αγνοώντας ουσιαστικά ότι για τους ελεύθερους επαγγελματίες, εργοδότης και εργαζόμενος ταυτίζονται. Έτσι μια ποσοστιαία αύξηση εισφορών σημαίνει διπλή επιβάρυνση για τον ελεύθερο επαγγελματία καθώς ουσιαστικά αναλαμβάνει και τις εντός εισαγωγικών «εργοδοτικές εισφορές» του.
Ο κ. Κατρούγκαλος μας δήλωσε στη Βουλή πως δεν δίνει την κοστολόγηση της πρότασης για να μην χαλάσει τη διαπραγμάτευση. Στη διαπραγμάτευση κρυφή κρατάει κανείς την πρόταση και τις κόκκινες γραμμές, όχι τα τεχνικά στοιχεία. Εκτός και αν, αυτά δεν υπάρχουν...
Από την άλλη ουσιαστικά παραδέχτηκε ότι το σύστημα είναι μη βιώσιμο. Μίλησε για δυσβάσταχτες εισφορές και ταυτόχρονα αδυναμία περικοπής συντάξεων. Αυτό είναι ο ορισμός του μη βιώσιμου συστήματος, όταν με υψηλές εισφορές έχουμε συντάξεις πείνας.
Το χειρότερο όμως είναι ότι η κυβέρνηση δεν έχει καταλάβει το πραγματικό πρόβλημα.Το οποίο είναι ότι ο κόσμος δεν θέλει το διανεμητικό σύστημα. Αντίθετα θέλει τα λεφτά του να πιάνουν τόπο- θέλει να παίρνει πίσω τις εισφορές του με ένα λογικό ποσοστό απόδοσης, ως σαν να τα είχε βάλει στην Τράπεζα. Και αντί για αυτό η κυβέρνηση του λέει: «Ξέχασε το. Με τις τωρινές εισφορές θα πληρώσω τους τωρινούς συνταξιούχους, αλλά σου εγγυώμαι ότι κάτι θα πάρεις όταν έρθει η ώρα σου γιατί πλήρωνες τόσα χρόνια».
Το ασφαλιστικό δεν θα λυθεί με τέτοιου είδους προσεγγίσεις. Η κυβέρνηση απλά μεταθέτει το πρόβλημα 2-3 χρόνια πιο κάτω μέχρι την επόμενη «μεταρρύθμιση». Ταυτόχρονα λειτουργεί άδικα προς τους όσους θα βγούνε στη σύνταξη μέσα στα επόμενα τρία χρόνια: Τους αυξάνει σήμερα τις εισφορές και τους μειώνει τις μελλοντικές συντάξεις. Δηλαδή χρεώνει διπλά, ενώ επίσης στερεί μέσω της αύξησης των εισφορών, ανάσα από την οικονομία.
Μόνο ένα μικτό σύστημα βασισμένο σε τρείς πυλώνες αποτελεί πραγματική δίκαιη μεταρρύθμιση και εξασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του.
Ο πρώτος πυλώνας είναι προνοιακός & διανεμητικός. Έχει κύρια αποστολή την αποφυγή της φτώχειας των συνταξιούχων και την εξασφάλιση του πυρήνα του εισοδήματός τους. Χρηματοδοτείται εν μέρει από τις τωρινές εισφορές και εν μέρει από τον προϋπολογισμό (για το προνοιακό του κομμάτι) και οδηγεί σε ποσοστά αναπλήρωσης της τάξης του 50%- όσο είναι περίπου σήμερα στην Ολλανδία και τη Δανία. Η σύνταξη που θα λαμβάνει κάποιος θα αποτελείται από 2 τμήματα: μια κοινωνική σύνταξη για όλους, ανεξαρτήτως εισφορών, θα πληρώνεται μετά την ηλικία των 67. Και δεύτερον, μια σύνταξη νοητής κεφαλαιοποίησης πληρωτέα από ατομικούς λογριασμούς αναλογική των εισφορών, σύμφωνα με το σύστημα που εφαρμόζεται σήμερα σε Σουηδία και Ιταλία. Το κράτος, πλέον της εγγύησης των συντάξεων και της πληρωμής της κοινωνικής σύνταξης θα καλύπτει και μέρος των εισφορών για περιόδους εκτός της αγοράς εργασίας, όπως η ανεργία και η λοχεία.
Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην επαγγελματική κεφαλαιοποιητική ασφάλιση με σκοπό την αναπλήρωση του εισοδήματος και την οργανωμένη αποταμίευση, εντός μιας επαγγελματικής ομάδας, χωρίς επιβάρυνση τρίτων. Το κράτος θα καθορίζει ένα ελάχιστο υποχρεωτικό ποσοστό εισφοράς με στόχο την αναπλήρωση περίπου 30% του εισοδήματος. Ο συντάξεις θα προκύπτουν από τα συσσωρευμένα αποθέματα σε ατομικούς λογαριασμούς και θα κατανέμονται με βάση ράντα την στιγμή της συνταξιοδότησης. Μέσω των επαγγελματικών ταμείων οι κλάδοι θα μπορούν να διατηρήσουν τυχόν επαγγελματικά προνόμια που έχουν σήμερα, ενώ τα ταμεία θα προικοδοτηθούν και με την περιουσία των σημερινών επικουρικών.
Τέλος ο τρίτος πυλώνας είναι η ιδιωτική ατομική ασφάλιση ώστε όσοι μπορούν και το επιθυμούν να ενισχύουν το συνταξιοδοτικό τους εισόδημα, αλλά και άτομα με ασταθή επαγγελματική πορεία να φροντίζουν για τη συνταξιοδότησή τους. Με την ψήφιση της ευρωπαϊκής οδηγίας Solvency ΙΙ έχουμε πλέον το θεσμικό πλαίσιο για μια εύρωστη ασφαλιστική αγορά και μένει να δούμε πώς όλα αυτά θα δουλέψουν στην πράξη.
Με μύθους, λαϊκισμούς και γενικότητες δε λύνονται προβλήματα, πολύ περισσότερο το ασφαλιστικό. Χρειάζονται τολμηρές κινήσεις με πρόγραμμα και δικαιοσύνη. Το να πάρουμε στην ουσία το νόμο Λοβέρδου- Κουτρουμάνη, να καταργήσουμε τις μεταβατικές διατάξεις, και να το περνάμε ως καινούργιο, όπως κάνει τώρα η κυβέρνηση, είναι άλλη μια προσπάθεια παραπλάνησης των πολιτών- των τωρινών και των μελλοντικών γενεών.
Καμία κοινωνία που κλέβει το μέλλον της για να θρέψει το παρελθόν της δε βρήκε τον δρόμο της εξόδου από την κρίση.
Η σημερινή Ελλάδα δε μπορεί να αποτελεί εξαίρεση.
Σας ευχαριστώ
-------------------------------------------------------------------------------------------------
Δείτε το video της εκδήλωσης εδώ
Δείτε το πλήρες video της εκδήλωσης στο κανάλι μας στο YouTube πατώντας εδώ
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Δείτε τι έγραψε για την εκδήλωση η naftemporiki
Δείτε τι έγραψε για την εκδήλωση το €xipno.gr
Δείτε τι έγραψε για την εκδήλωση το Foodbusiness.gr