Προϋποθέσεις μιας βιώσιμης ανάπτυξης για την χώρα
Την δεκαετία πριν την διεθνή χρηματοοικονομική κρίση του 2008, η Ελληνική οικονομία γνώρισε πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης της τάξεως του 4% ετησίως, κατά μέσο όρο. Μετά την διεθνή χρηματοοικονομική κρίση που μεταφέρθηκε ως τραπεζική κρίση και μετατράπηκε σε κρίση δημόσιου χρέους στην ευρωζώνη, είχαμε την εξαετία 2008 έως και 2013, την μεγάλη καθίζηση της Ελληνικής οικονομίας, με συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας κατά μέσο όρο 4,9% ετησίως, για να ακολουθήσει η φάση σταθεροποίησης. Μελετώντας βαθύτερα το ΑΕΠ και αναλύοντάς το στα συστατικά του μέρη, εντοπίζουμε πως η ιδιωτική κατανάλωση ακολούθησε γενικώς την πτώση του συνολικού ΑΕΠ και οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν. Όμως οι καθαρές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου έχουν μειωθεί και βρίσκονται σε αρνητικό επίπεδο, ενώ ακόμη πιο δραματική είναι η εικόνα στην οικοδομική δραστηριότητα η οποία έχει συντριβεί με πτώση 95%. Καθίσταται σαφές ότι η ανάπτυξη που επέτυχε η χώρα πριν την κρίση, δεν ήταν βιώσιμη καθώς δεν βασιζόταν στους διαχρονικά λιγότερο ευμετάβλητους παράγοντες που είναι οι παραγωγικοί συντελεστές: γη, κεφάλαιο και εργασία, καθώς και το επίπεδο της τεχνολογικής προόδου.
Περνώντας, λοιπόν, στις προϋποθέσεις μιας βιώσιμης ανάπτυξης για την χώρα, με δεδομένα τα βασικά συστατικά όπως το σύστημα υγείας, την ασφάλεια, την ειρήνη (εσωτερική και εξωτερική), την κοινωνική γαλήνη, το κράτος δικαίου, την παιδεία, τις υποδομές, την (άμεση) απονομή δικαιοσύνης και το σεβασμό στους θεσμούς, διαχωρίζουμε πέντε βασικές κατηγορίες προϋποθέσεων.
Πρώτον, τις πολιτικοκοινωνικές που θα οδηγήσουν την κοινωνία να διαμορφώσει ένα ισχυρό όραμα και κυρίως την κατάλληλη διάθεση και διαδρομή για να το επιτύχει. Απαιτείται η ένωση του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας και όχι η διάσπαση του. Χρειάζεται μια κυβέρνηση συνεργασίας και εθνικής ενότητας που να προάγει τις αξίες που όχι μόνο στήριξαν ιστορικά αυτό τον τόπο, αλλά είναι απαραίτητες για να δημιουργήσουν και πάλι το μηχανισμό ανάταξης και ανάπτυξης. Αυτό απαιτεί τη συμμετοχή των αρίστων σε ένα μείγμα από πολιτικούς, τεχνοκράτες και εξειδικευμένα έμπειρα στελέχη, όπου κρίνεται απαραίτητο.
Δεύτερον, τις Δημοσιονομικές - οικονομικές προϋποθέσεις. Οι δαπάνες του προϋπολογισμού πρέπει να γίνονται με ουσία και λογοδοσία. Ουσία, ώστε να επιτυγχάνονται οι επιμέρους πολιτικές με στόχο την επίτευξη του οράματος της χώρας. Δεν έχει νόημα να γίνονται δαπάνες που δεν υποστηρίζουν τους μεσοπρόθεσμους στόχους. Ένα από τα προβλήματα της δημοσιονομικής πολιτικής στον τόπο μας ήταν ο βραχυπρόθεσμος χαρακτήρας της. Προβάλλοντας όμως τις νέες αξίες που θα υπηρετούμε όλοι, η πολιτική και οι πολιτικές αποκτούν διαφορετική ουσία.
Τρίτον, τις χρηματοδοτικές, που στην Ελληνική περίπτωση εξαιτίας της κυριαρχίας των μικρομεσαίων, μικρών και πολύ μικρών ελληνικών επιχειρήσεων, είναι απαραίτητο να λειτουργεί ομαλά η τραπεζική αγορά, να αναπτυχθεί η αγορά των εταιρικών ομολόγων και το άνοιγμα της οικονομίας στις διεθνείς αγορές. Επιπλέον, ο κατάλληλος σχεδιασμός φορέων ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας και χρηματοδότησής της, οι χρηματοδοτήσεις από τους Ευρωπαϊκούς μηχανισμούς χρηματοδότησης επενδυτικών σχεδίων και τα κοινοτικά αναπτυξιακά κονδύλια θα εξασφαλίσουν την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας.
Τέταρτον, τις Διοικητικές με εισαγωγή συστημάτων στοχοθεσίας και αξιολόγησης σε όλο το δημόσιο τομέα, περιλαμβανομένης της τοπικής αυτοδιοίκησης, σε κάθε επίπεδο, με αξιοκρατία, μέτρηση απόδοσης, λογοδοσία και απόδοση ευθύνης. Ταυτόχρονα πρέπει να γίνει επανασχεδιασμός του δημοσίου τομέα, σε οργανωτικό επίπεδο, προς ένα περισσότερο λιτό, ευέλικτο και λειτουργικό πλαίσιο.
Πέμπτον, τις συνειδησιακές ώστε ο καθένας από εμάς να θεωρεί ατομική του υποχρέωση να υποστηρίξει και να εργαστεί για την επίτευξη του «αναπτυξιακού οράματος». Πρέπει να εξασφαλιστεί η αστική συνείδηση. Η τήρηση των νόμων και η διαφύλαξη της νομιμότητας από όλους είναι θεμελιώδους σημασίας. Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται και η νέα κοινωνική συνείδηση, το πέρασμα από το εγώ στο εμείς.
Συμπερασματικά, όπως για την επιτυχή ευόδωση κάθε οράματος, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, το πρωτεύον είναι να εξασφαλιστεί η συναίνεση της πλειοψηφίας. Είναι βέβαια μέγιστης σημασίας όλες οι δυνάμεις του τόπου, πολιτικές, πνευματικές, θεσμικές, ακαδημαϊκές κλπ, να αναλάβουν το έργο της επικοινωνίας του οράματος στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα. Ελπίζουμε το σωματείο «Αξιότης» να αποτελέσει και πάλι ένα σημείο συνάντησης και συστράτευσης όλων αυτών των δυνάμεων.
------------
Ο κος Τάσος Βασιλείου είναι οικονομολόγος με ειδίκευση στην μακροοικονομική ανάλυση, τις χρηματοοικονομικές αγορές και τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Εργάζεται στην Εθνική Τράπεζα ως Στρατηγικός Αναλυτής Επενδύσεων, ενώ προηγουμένως ήταν επικεφαλής ανάλυσης διεθνών αγορών στο ίδιο τραπεζικό ίδρυμα. Προηγουμένως είχε εργαστεί και στον χρηματιστηριακό κλάδο, ως αναλυτής μετοχών. Είναι κάτοχος του τίτλου Chartered Financial Analyst (CFA), έχει MSc στα Χρηματοοικονομικά και πτυχίο στην Οικονομική Επιστήμη, από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Γεννημένος στην Αθήνα το 1974, είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά.