Η μεγαλύτερη πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ηγέτες σήμερα, στην Ελλάδα της ύφεσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, τόσο σε επαγγελματικό, όσο και σε προσωπικό επίπεδο, είναι η διαχείριση της αβεβαιότητας και του φόβου για το απρόβλεπτο. Η αγορά, οι άνθρωποι, η καθημερινότητά μας έχει αλλάξει άρδην, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί το αν και το πότε θα επανέλθουμε στα προ-κρίσης δεδομένα, ενώ το τί επιφυλάσσει το μέλλον παραμένει για όλους ένα πάζλ που του λείπουν κομμάτια.
Στις καταστάσεις αυτές, κάποιοι υποκύπτουν στο καθεστώς φόβου και ανασφάλειας που επικρατεί στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Κλείνονται στο καβούκι τους, μένουν αδρανείς και παραμένουν στην πεπατημένη οδό θεατές, αρνούμενοι να δοκιμάσουν κάτι καινούργιο ή να κάνουν νέα ξεκινήματα.
Κάποιοι άλλοι, υιοθετούν μία στάση «νομοτελειακής αισιοδοξίας». Θεωρούν την κρίση ως «μια μπόρα που θα περάσει», κι έτσι συνεχίζουν να ενεργούν ακριβώς όπως και πριν, πιστεύοντας ότι όλα κάποια στιγμή «θα φτιάξουν», χωρίς οι ίδιοι να χρειαστεί να αναθεωρήσουν πρακτικές και συμπεριφορές του παρελθόντος.
Ο ικανός ηγέτης δεν ενστερνίζεται καμία από τις προαναφερθείσες στάσεις. Δεν επιτρέπει στον εαυτό του να παραλύσει μπροστά στην αστάθεια του εξωτερικού περιβάλλοντος, αλλά και δεν εμφανίζεται ανεδαφικά αισιόδοξος, πιστεύοντας στον «από μηχανής Θεό», που, μαγικά, θα δώσει τη λύση σε όλα τα προβλήματα. Αντίθετα, αντιμετωπίζει τις καταστάσεις, προσαρμόζεται μεν με τις περιστάσεις, φροντίζει όμως να κυνηγά με πάθος κάθε ευκαιρία για ανάπτυξη και διέξοδο από την κρίση, πιστεύοντας στον εαυτό του και στη δύναμη των ανθρώπων του. Υιοθετεί δηλαδή τη στάση που ο Robert Quinn χαρακτηρίζει ως «αισιόδοξο ρεαλισμό».
Η κρίση χρειάζεται ηγέτες δυναμικούς, ικανούς να χειριστούν δύσκολες καταστάσεις, οξυδερκείς, που έχουν τη δύναμη να «δαμάσουν» τον φόβο του απρόσμενου, και να τον αξιοποιήσουν ως εφαλτήριο για ριζικές αλλαγές, εξέλιξη και βελτίωση. Χρειάζεται «ηγέτες πέρα και πάνω από τα δύσκολα», οι οποίοι θα ψάξουν να βρουν την ευκαιρία μέσα σε κάθε απειλή, και θα βγουν από την «καταιγίδα» πιο δυνατοί. Ηγέτες «δρομοδείκτες» όχι της πεπατημένης οδού, αλλά αυτής που οδηγεί σε νέους δρόμους. Ηγέτες που δεν σύρονται από τις εξελίξεις αλλά τολμούν να δημιουργούν τις εξελίξεις. Γιατί, όταν ο άνεμος λυσσομανάει, κάποιοι χτίζουν καταφύγια για να προφυλαχτούν, και κάποιοι ανεμόμυλους.
Γιάννης Αναστασόπουλος
Πρόεδρος Δ.Σ. ΑΞΙΟΤΗΣ