Δημοσιεύσεις
Η μελέτη του Boston Consulting Group για την προσέλκυση επενδύσεων στην Ελλάδα, που παρουσιάστηκε στο Ελληνοολλανδικό Επιμελητήριο στις 4 Οκτωβρίου 2011
 
ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ "ΕΛΛΑΣ 20:20: Η ΠΡΟΣΕΛΚΥΣΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ"

Η  διεθνής εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων The Boston Consulting Group (BCG) πραγματοποίησε για λογαριασμό του Ελληνο-Ολλανδικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου (HEDA) την έρευνα με την επωνυμία "Ελλάς 20:20: Η προσέλκυση των ξένων επενδύσεων στην Ελληνική οικονομία – οι απόψεις των ξένων επενδυτών"
Η ταυτότητα της έρευνας
Η έρευνα της BCG διεξήχθη τον Φεβρουάριο-Μαϊο του 2011 και  βασίζεται κυρίως σε προσωπικές συνεντεύξεις με 30 από τους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές, βασικούς οικονομικούς παράγοντες στην Ελλάδα αλλά και διεθνείς δυνητικούς επενδυτές (private equity funds etc.). Επίσης εξετάζει μία σειρά από εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές άλλων χωρών που έχουν αξιοποιήσει τις άμεσες ξένες επενδύσεις ως κινητήριο αναπτυξιακό όχημα για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την οικονομική κρίση. Ελπίζουμε πως με την προσπάθεια αυτή θα συμβάλλουμε και εμείς στην ανάκαμψη της οικονομίας στην δύσκολη αυτή συγκυρία για τη χώρα.


Η καθοριστική σημασία των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων "ΑΞΕ"
Το Ελληνικό ΑΕΠ στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην ιδιωτική κατανάλωση. Όμως, τα τελευταία δύο χρόνια η ιδιωτική κατανάλωση έχει μειωθεί δραστικά. Παράλληλα, οι εγχώριες επενδύσεις έχουν υποχωρήσει σημαντικά λόγω της ύφεσης.  Συνεπώς οι ΑΞΕ αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα στην συνεισφορά του ΑΕΠ αλλά και μέσο-μακροπορόθεσμα στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην Ελλάδα.
Η προσέλκυση  ΑΞΕ είναι καθοριστικής σημασίας για τη πορεία της οικονομίας - ειδικά σε περίοδο οικονομικής κρίσης- διότι δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, αυξάνουν την απασχόληση και κατά συνέπεια συνεισφέρουν προσελκύουν κεφάλαια και συμβάλλουν άμεσα στο ΑΕΠ, στα φορολογικά έσοδα και βοηθήσουν στην ανάπτυξη της χώρας. Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι μια τουριστική επένδυση ύψους 1 δισ. ευρώ, η οποία θα περιλαμβάνει ξενοδοχεία τεσσάρων και πέντε αστέρων, καζίνο, συνεδριακό κέντρο, σπα και αθλητικές εγκαταστάσεις, μπορεί να συνεισφέρει (πέρα από το ύψος της αρχικής επένδυσης) 0,1%στο ΑΕΠ ετησίως τόσο κατά την περίοδο της κατασκευής όσο και στη συνέχεια, όταν ξεκινήσει να λειτουργεί. Συνεπώς, η διατήρηση των υφιστάμενων ξένων άμεσων επενδύσεων στην Ελλάδα και η προσέλκυση νέων αποτελούν σχεδόν μονόδρομο για την ανάκαμψη της οικονομίας.
Όμως, το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα σήμερα εξακολουθεί να μην είναι ελκυστικό για τις ξένες εταιρείες και τους επενδυτές. Πρόσφατα έγιναν τολμηρά πρώτα βήματα όπως π.χ. σε ότι αφορά την απλοποίηση ίδρυσης εταιρειών, επιτάχυνσης μεγάλων επενδύσεων.  Δυστυχώς όμως, η αντίληψη των επενδυτών παραμένει ότι κυριαρχεί η γραφειοκρατία, οι διοικητικές διαδικασίες και η απονομή της δικαιοσύνης θεωρούνται αργές, δυσκίνητες, δαπανηρές και γενικότερα υπάρχει έλλειψη σαφών κανόνων του παιχνιδιού των επιχειρήσεων. Τα παραπάνω αποδεικνύονται από το γεγονός ότι τα περίοδο 2004-2010 η Ελλάδα είχε πολύ χαμηλότερο ποσοστό του ΑΞΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ από ότι οι γειτονικές μας χώρες. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα είχε κατά μέσο όρο 1% ενώ ο μέσο όρος στην ΕΕ ήταν στο 2,7% και στις Μεσογειακές χώρες της ΕΕ (Ισπανία, Πορτογαλία και Ιταλία) στο 2% και στις Βαλκανικές χώρες που είναι και οι άμεσοι ανταγωνιστές μας(Τουρκία, Ρουμανία και Βουλγαρία) στο 8,1%.
Η χώρα όμως διαθέτει σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα τα οποία πρέπει και μπορεί να εκμεταλλευτεί στο έπακρον. Πιο συγκεκριμένα, έχει πολύ καλές υποδομές ειδικά σε σύγκριση με τις γειτονικές χώρες που είναι οι πιο άμεσοι ανταγωνιστές. Επίσης η Ελλάδα διαθέτει εξαιρετικά ποιοτικό εργατικό δυναμικό που είναι πολύ σημαντικός παράγοντας για τις ξένες εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα. Παράλληλα, με την προσέλκυση των ΑΞΕ αντιμετωπίζεται και το ζήτημα της αναγκαστικής μετανάστευσης που είναι υπαρκτό σήμερα, ειδικά για τους νέους, αφού δίνεται η δυνατότητα να διατηρηθεί στη χώρα το εξαιρετικό εργατικό δυναμικό και να μπει φρένο στη <<διαρροή μυαλών>> (brain drain). Εταιρίες που έχουν αντιληφθεί τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα από την παρουσία τους στην χώρα μας επενδύουν ακόμα και μέσα στην κρίση.


20 ρεαλιστικές προτάσεις μέχρι το 2020
Η έρευνα που πραγματοποίησε η BCG προτείνει 20 ρεαλιστικές και απαραίτητες αλλαγές που θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα φιλικό περιβάλλον για τις επενδύσεις. Οι προτάσεις αυτές προήλθαν άμεσα από τους ξένους επενδυτές. Σε καμία περίπτωση δεν είναι τελικές, σίγουρα όμως αναδεικνύουν τις προτεραιότητες όπως τις αντιλαμβάνεται η πρώτη γραμμή παραγωγής στη χώρα μας.  Ανάμεσα στα μέτρα τα οποία προτείνονται και αναλύονται διεξοδικά ένα προς ένα είναι η μείωση της γραφειοκρατίας, η εξάλειψη της διαφθοράς, η επιτάχυνση της δικαιοσύνης, η σταθεροποίηση και απλούστευση του φορολογικού συστήματος, η βελτιστοποίηση των μηχανισμών είσπραξης φόρων, η υποστήριξη της αγροτικής οικονομίας, ο εκσυγχρονισμός του συστήματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ειδικότερα η ενίσχυση της ναυτιλιακής εκπαίδευσης και η συνεργασία και προσέλκυση ξένων ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Τα μέτρα ώστε να επιτευχθεί η άμεση και επιτυχής προσέλκυση ξένων επενδύσεων χωρίζονται σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας απαιτεί να ενεργήσουμε άμεσα και αποφασιστικά για την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη μείωση της γραφειοκρατίας, την εξάλειψη της διαφθοράς και την απλούστευση και σταθεροποίηση του φορολογικού συστήματος ώστε να είναι πιο απλό και προβλέψιμο.

Ο δεύτερος πυλώνας αναφέρεται στην ανάγκη να καθοριστούν με ακρίβεια και σαφήνεια οι αναπτυξιακές προτεραιότητες της εθνικής οικονομίας ανά τομέα. Οι προτεραιότητες αυτές διακρίνονται σε τρεις κύριες κατηγορίες. Πρώτον, σε τομείς όπου η Ελλάδα έχει ένα σαφές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και το μέγεθος του τομέα είναι ήδη σημαντικό για την οικονομία. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν: ο τουρισμός, η ναυτιλία και ορισμένες εξειδικευμένες υπηρεσίες του κατασκευαστικού κλάδου. Δεύτερον, σε τομείς όπου το μέγεθος επί του παρόντος παραμένει σχετικά περιορισμένο αλλά υπάρχει η δυνατότητα η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν: οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η γεωργία, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Τρίτον, σε πλατφόρμες ανάπτυξης που αποτελούν προϋπόθεση και είναι καθοριστικοί για την περαιτέρω ανάπτυξη άλλων τομέων. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν: οι υποδομές (αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμοι κλπ.) και η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Ο τρίτος πυλώνας εστιάζει στις προϋποθέσεις που χρειάζονται για να εδραιωθεί η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Αν και έχουν γίνει ορισμένα βήματα προόδου το τελευταίο διάστημα, η Ελλάδα εξακολουθεί να στερείται μιας συνολικής στρατηγικής και πειθαρχημένης εκτέλεσης για την επιτυχή προσέλκυση ΑΞΕ. Τα σαφή μηνύματα στη διεθνή κοινότητα για αλλαγή πλεύσης όσον αφορά το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα καθώς και η σταθερή πολιτική της δέσμευση για περαιτέρω αλλαγές που θα βοηθήσουν το επενδυτικό κλίμα είναι τα πρότυπα που άλλες ανταγωνίστριες χώρες κατάφεραν να επικοινωνήσουν επιτυχώς.


Βέλτιστες πρακτικές άλλων χωρών
Για την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας δύο χώρες έκαναν πολύ σημαντικά βήματα προόδου με απτά αποτελέσματα μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στην Ολλανδία, το 2003 η κυβέρνηση ανακοίνωσε την δέσμευση της μέσα στην πρώτη της τετραετία να μειώσει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες κατά 25%. Εδραίωσε ένα προκαθορισμένο μοντέλο μέτρησης ανά υπουργείο και δημιούργησε μία Ανεξάρτητη Αρχή η οποία τα επόπτευε και είχε στην αρμοδιότητα της να παρακολουθεί στενά και να αξιολογεί τις δράσεις του κάθε Υπουργείου ξεχωριστά. Τον συντονισμό ανέλαβε μία ειδική δια-υπουργική ομάδα έργου που συνεχώς ασκούσε πίεση για όλο και καλύτερα αποτελέσματα.  
Στη Νότιο Κορέα το 1998 η κυβέρνηση αποφάσισε να δράσει αποφασιστικά για να μειώσει την γραφειοκρατία και υιοθέτησε την πολιτική της <<μηδενικής προσέγγιση>>, δηλαδή ότι δεν ήταν απολύτως απαραίτητο το κατήργησε. Για να επιτύχει όμως το στόχο της δημιουργήθηκε μία Νομοθετική Επιτροπή Μεταρρυθμίσεων η οποία λειτουργούσε υπό τον Πρωθυπουργό. Κάθε υπουργείο έπρεπε να αποδεικνύει την αναγκαιότητα των γραφειοκρατικών διαδικασιών που είχε υπό την ευθύνη του. Επίσης επιδιώχθηκε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη σύνδεση του κάθε υπουργείου με τον ιδιωτικό τομέα. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: μέσα σε 5 χρόνια (1998-2003) η Νότια Κορέα αύξησε κατά δυόμισι φορές την εισροή ΑΞΕ και κατάφερε να αντιστρέψει την ύφεση του -7% σε ετήσια ανάπτυξη κατά μέσο όρο της τάξεως του 7%.
Στη Σιγκαπούρη σημαντικό ρόλο στη μείωση όχι μόνο της διαφθοράς αλλά και της γραφειοκρατίας έπαιξε ρόλο η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από την κυβέρνηση της χώρας. Πριν την εγκατάσταση του ολοκληρωμένου συστήματος ηλεκτρονικής διακυβέρνησης το επιχειρηματικό περιβάλλον προκαλούσε σύγχυση, υπήρχαν μεγάλες καθυστερήσεις και έντονη ανάγκη για βοήθεια από επαγγελματικές επιχειρήσεις, άρα και αύξηση του κόστους για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Η παραδοσιακή χειροκίνητη ενημέρωση του συστήματος απαιτούσε μεγάλο χρονικό διάστημα επεξεργασίας των αιτήσεων και γίνονταν μόνο σε καθορισμένες ώρες όπου λειτουργούσαν οι υπηρεσίες δοκιμάζοντας σε μεγάλες ουρές αναμονής την υπομονή των υποψήφιων επενδυτών. Η κυβέρνηση αποφασισμένη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα ίδρυσε το Bizfile και την πλατφόρμα eService για 284 ηλεκτρονικές υπηρεσίες με δυνατότητα απευθείας σύνδεσης για την κατάθεση εγγραφής και με σύστημα ανάκτησης πληροφοριών. Εκτός ότι μειώθηκε η ένταση εργασίας παρατηρήθηκε πολύ σημαντική επιτάχυνση των διαδικασιών μιας και υπήρχε η δυνατότητα επικαιροποίησης του συστήματος μόλις εντός 30 λεπτών αντί για 2-3 εβδομάδες που απαιτούσε προηγουμένως, μπορούσε να γίνει καταχώρηση εταιρείας ή ακόμη και ενσωμάτωση μιας εταιρείας μέσα σε 15 λεπτά και παράλληλα εκτός από το χρόνο μειώθηκε δραστικά και το κόστος για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Η Μαλαισία το 2005 αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα και ήθελε να προσελκύσει νέα κεφάλαια στην αγορά της. Η κυβέρνηση απέδειξε πως είχε και την βούληση και το όραμα θεσπίζοντας έναν ισχυρό Οργανισμό Προώθησης Επενδύσεων που είχε την εξουσία να καταχωρεί γη, να εκδίδει άδειες και να απαντάει σε όποια άλλη απαίτηση είχαν υποψήφιοι επενδυτές. Ο οργανισμός αυτός έδινε την έγκριση του ώστε να δρομολογηθούν οι επενδύσεις στην χώρα χωρίς χρονοτριβές. Λειτουργούσε ανεξάρτητα από την κυβέρνηση και είχε 12 γραφεία στην Ασία, 4 στις ΗΠΑ και 6 στην Ευρώπη. Το σημαντικότερο όμως είναι πως υπήρχε εξειδικευμένο προσωπικό ανά τομέα ενδιαφέροντος με αποτέλεσμα ο οργανισμός να μπορεί να παρέχει πληροφορίες και υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Τα αποτελέσματά της εγκαθίδρυσης του νεοσύστατου οργανισμού προώθησης των επενδύσεων είναι αξιοσημείωτα: μέσα σε μία τριετία (2005-2008) το απόθεμα των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Μαλαισία αυξήθηκαν κατά 70% ($75 δις.)
Το φορολογικό πλαίσιο στην Τουρκία ήταν για πολλά χρόνια πολύπλοκο και ασταθές. Η κυβέρνηση στην προσπάθεια της να θεσπίσει ένα πιο δίκαιο, σταθερό αλλά και πιο αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα ανέθεσε σε ένα φορολογικό συμβούλιο να διεξάγει μία μελέτη για τους εταιρικούς φόρους. Αφότου σχεδιάστηκε το νέο νομικό πλαίσιο, το φορολογικό καθεστώς άλλαξε ώστε να ευθυγραμμιστεί με το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς τάσεις. Τα αποτελέσματα ήταν άμεσα μιας και κατάφεραν να διευρύνουν τη φορολογική βάση, να αυξήσουν το ποσό που δηλώνεται ως φορολογητέο εισόδημα, να ενισχυθεί ο μηχανισμός είσπραξης των φόρων μέσω της αντικαταχρηστικής νομοθεσίας και να διευρυνθεί το εισόδημα που υποβάλλεται σε φορολόγηση από τις ξένες εταιρείες.
Τέλος, με επιτυχία λειτούργησε στο Ηνωμένο Βασίλειο η Επιχειρησιακή Μονάδα Ολοκλήρωσης Πολιτικών, υπό τον πρωθυπουργό,  η οποία παρακολουθεούσε εντατικά και βήμα προς βήμα τις μεταρρυθμίσεις σε καίριους τομείς όπως είναι η υγεία, εκπαίδευση, εγκληματικότητα, μεταφορές και μετανάστευση. Σκοπός της συγκεκριμένης μονάδας είναι όχι μόνο να επιβλέπει τους βασικούς δείκτες επιδόσεων αλλά να συντονίζει σε καθημερινή βάση τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης και για αυτό το λόγο δίνει απευθείας λογαριασμό στο πρωθυπουργικό γραφείο.
20 Δέσμες προτάσεων από τον επιχειρηματικό κόσμο

ΠΡΩΤΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ
1. Μείωση γραφειοκρατίας: Εξορθολογισμός διαδικασιών έναρξης και λειτουργίας των επιχειρήσεων μέσω της πιο αποτελεσματικής λειτουργίας των κέντρων μιας στάσης.
1.1 Δημιουργία Νομοθετικής Επιτροπής για την απλοποίηση, με σαφή εντολή και στόχους εξορθολογισμού της νομοθεσίας  (βέλτιστες πρακτικές:Ολλανδία, Νότια Κορέα)
1.2 Υιοθέτηση αρχής για αιτιολόγηση για όλους τους ισχύοντες κανονισμούς ή διαφορετικά παύση τους (Ολλανδία, Νότια Κορέα)
1.3 Σχηματισμός ενός κέντρου μίας στάσης με πλήρη εξουσία, στα πλαίσια του Invest in Greece (IiG) με πλήρη ευθύνη για την ολοκλήρωση όλων των επενδυτικών διαδικασιών (Χιλή, Σιγκαπούρη, Μαλαισία, Τουρκία)

2. Εξάλειψη διαφθοράς: Δημιουργία ισχυρού ενιαίου φορέα παρακολούθησης και ελέγχου της διαφθοράς, βελτίωση της διαφάνειας των διαδικασιών και απλοποίηση συναλλαγών με το δημόσιο.
2.1 Ενοποίηση όλων των υφισταμένων και αποκεντρωμένων οργανισμών παρακολούθησης διαφθοράς σε μία ενιαία, μεγάλη διαφανή διοικητική μονάδα για την αύξηση της αποδοτικότητας και παράλληλα την μείωση του αριθμού περιττών επιθεωρήσεων στις επιχειρήσεις (Αυστραλία)
2.2 Καθιέρωση ταχείας νομικής δίωξης των υψηλόβαθμων αξιωματούχων σε υποθέσεις διαφθοράς
2.3 Προώθηση ανωνυμίας, μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, στις συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες (Σιγκαπούρη)
3. Επιτάχυνση δικαιοσύνης: Αποσυμφόρηση των διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης.
3.1 Χρήση νέας τεχνολογίας για επιτάχυνση δικαστικών διαδικασιών
3.2 Επιβολή (επίρριψη) αποκλειστικής ευθύνης για τις δαπάνες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια μιας υπόθεσης στον ηττημένο διάδικο

4. Απλούστευση και σταθεροποίηση  φορολογικού πλαισίου.
4.1 Επίσημη δέσμευση για ένα φορολογικό πλαίσιο το οποίο θα στηρίζεται στην σταθερότητα και την προβλεψιμότητα
4.2 Κωδικοποίηση του φορολογικού νόμου προκειμένου να αφαιρεθούν οι ασάφειες και να μειωθεί το περιθώριο της εκτίμησης των επιθεωρητών (Τουρκία)

5. Βελτίωση διαδικασιών εξέτασης και είσπραξης φόρων.
5.1 Ενοποίηση και συγκέντρωση μηχανισμών είσπραξης φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης
5.2 Επιβολή τακτικών δηλώσεων πόθεν έσχες για εφοριακούς

6. Ενίσχυση διαύλου επικοινωνίας με διεθνείς επενδυτές: Στοχευμένη προώθηση και εστιασμένες εκστρατείες προώθησης των επιχειρηματικών ευκαιριών συνοδευόμενες με σταθερή πολιτική δέσμευση για τη συνεχή βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος

6.1 Επέκταση του Invest in Greece ώστε να καλύπτει το σύνολο της γεωγραφικής επικράτειας με διακλαδώσεις σε στρατηγικές τοποθεσίες και δημιουργία μόνιμων δεσμών με βασικούς τοπικούς παράγοντες του ιδιωτικού τομέα (Χιλή, Ιρλανδία, Μαλαισία)
6.2 Εμπλουτισμό της online πλατφόρμας  του Invest in Greece ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις και τις παγκόσμιες προδιαγραφές

6.3 Εκμετάλλευση δικτύου ομογενών για την πιο αποτελεσματική προώθηση της Ελλάδας ως προορισμό για τις επενδύσεις

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ
7. Καθορισμός σαφούς οράματος της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού
7.1 Οικοδόμηση ενός ξεκάθαρου οράματος για την Ελλάδα ως ένα τουριστικό προορισμό που θα ισορροπήσει τις εισροές κατά τη διάρκεια όλου του έτους και σε όλη την Ελληνική επικράτεια

8. Επιτάχυνση εξορθολογισμού και απλούστευσης νομικών διαδικασιών για τις επενδύσεις τουρισμού
8.1 Θεώρηση τουριστικών επενδύσεων ως ειδική κατηγορία επενδύσεων στον Fast-Track-Law, εφ' όσον η αρχική επένδυση υπερβαίνει τα € 20M

9. Αξιοποίηση και προώθηση των πολιτιστικής κληρονομιάς Συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού  τομέα και βελτίωση παρεχομένων υπηρεσιών.
9.1 Διοίκηση και λειτουργία εμπορικών δραστηριοτήτων συγκεκριμένων μουσείων
9.2 Βελτίωση λειτουργίας πολιτιστικών μνημείων (αύξηση ωρών λειτουργίας για την προσέλευση του κοινού)

10. Στήριξη των αγροτών σε θέματα τεχνολογίας και επιχειρηματικής δραστηριότητας: Προώθηση της τοπικής γεωργικής παραγωγής.
10.1 Ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε τα Ελληνικά προϊόντα να αποκτούν επωνυμία ονομαστής προσέλευσής

11. Διευκόλυνση εισόδου και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στον τομέα της παροχής υπηρεσιών τουρισμού υγείας.
11.1 Προώθηση της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού για την υγεία
11.2 Δημιουργία μιας αρχής (υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας), όπου οι πολίτες μπορούν να αναφέρουν περιστατικά διαφθοράς στον τομέα υγειονομικής περίθαλψης. Όσοι ιατροί ζητούν χρήματα κάτω από το τραπέζι, θα πρέπει να τους επιβάλλονται υψηλά χρηματικά πρόστιμα (ή ακόμη και φυλάκιση) και τα ονόματα τους να δημοσιεύονται κατευθείαν στο διαδίκτυο.
12. Δημιουργία ελκυστικού περιβάλλοντος για την επίτευξη των στόχων του 2020 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

12.1 Βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η εγκατάσταση ΑΠΕ


13. Καθιέρωση της Ελλάδας ως κύριου συγκοινωνιακού κόμβου στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ενίσχυση ανάπτυξης δημοσίου και ιδιωτικού προγράμματος υποδομών.
13.1 Ανάπτυξη ολοκληρωμένου σχεδιασμού μεταφορών και αποθηκευτικών χώρων για εμπορικές συναλλαγές για όλη την Ελλάδα
13.2 Αναβάθμιση οδικών, σιδηροδρόμων, και λιμενικών υποδομών μέσω δημοσίων-ιδιωτικών συμπράξεων

14. Καθιέρωση της Ελλάδας ως διεθνές κέντρο ναυτιλιακών σπουδών.
14.1 Να καταστεί η Ελλάδα ως διεθνές κέντρο ναυτιλιακών σπουδών, αποδεσμεύοντας τους φοιτητές από εμπόδια λόγο εθνικότητας

ΤΡΙΤΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ
15. Συνεχής βελτίωση πιο ευέλικτων εργασιακών σχέσεων.
15.1 Προσδιορισμός των ωρών εργασίας με βάση τον εβδομαδιαίο μέσο όρο ωρών εργασίας
15.2 Αύξηση του νόμιμου ορίου των υπερωριών στην απασχόληση
15.3 Βελτίωση της ροής των πληροφοριών μεταξύ των εργοδοτών και του ΟΑΕΔ

16. Ανάπτυξη αποδοτικής διαχείρισης της διοίκησης των πανεπιστημίων: Διαρκής αξιολόγηση των επιδόσεων τους μέσω κοινά αποδεκτών κριτηρίων και διαφανών διαδικασιών.
16.1 Βελτίωση της διοίκησης των πανεπιστημίων μέσω μιας διαρκούς διαδικασίας παρακολούθησης, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη χρηματοδότηση τους.
16.2 Διαφοροποίηση πηγών χρηματοδότησης ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και ο ανταγωνισμός μεταξύ των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων

17. Δημιουργία υψηλού επιπέδου πανεπιστημιακών συγκροτημάτων: Άμεση σύνδεση με την αγορά εργασίας.
17.1 Εξορθολογισμός της νομοθεσίας ώστε να διευκολύνεται η συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων στην έρευνα.
17.2 Άμεση σύνδεση των πανεπιστημιακών-εκπαιδευτικών κέντρων με την προώθηση των ΑΞΕ μέσω του Invest in Greece (Τσεχία)

18. Βέλτιστες πρακτικές για διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού στο δημόσιο τομέα.
18.1 Καθιέρωση πρακτικών συγκριτικής αξιολόγησης στις δημόσιες υπηρεσίες

19. Βελτίωση αντιστοιχίας σπουδών και αγοράς εργασίας.
19.1 Επέκταση και εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων

20. Προσέλκυση ξένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και ξένων φοιτητών.
20.1 Δημιουργία κατάλληλου πλαισίου που θα επιτρέπει τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων με την παράλληλη θεσμοθέτηση αυστηρού νομικού πλαισίου για την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης (σαφώς πιο αυστηρή από το υπάρχον νομικό πλαίσιο για τα Κολλέγια)